Talaňçylyk (talamak) jenaýaty (TCK 148)
Başga bir adamy, garyndaşynyň ýa-da garyndaşynyň durmuşyna, bedenine ýa-da jyns taýdan immunitetine hüjüm etjekdigini ýa-da emlägine uly zyýan ýetirjekdigini aýdyp, haýbat atmak ýa-da güýç ulanmak bilen emlägiň berilmegine ýa-da alynmagyna garşy durmaga mejbur edýän adam, alty ýyldan on ýyla çenli azatlykdan mahrum edilýär
Talaňçylyk jenaýaty näme?
Nazary taýdan, talaňçylyk jenaýaty iki dürli jenaýaty birleşdirmek arkaly has agyr jenaýatyň emele gelmegidir (ser. Goşma jenaýat) Bu jenaýatlar zorlamak ýa-da howp + ogurlyk.
Talaňçylyk we ogurlyk jenaýatynyň arasyndaky tapawut, pidany gorkuzmak we janyna howp salmak bilen emlägi güýç / howp bilen ele almakdyr.
Talaňçylyk jenaýatynda goralýan kanuny gymmatlyk emläk, fiziki ýa-da jyns taýdan immunitetdir, ýöne bulardan başga-da pidanyň akyl saglygy agyr zaýalanýar. Gorkuzmak, haýbat atmak, beden bütewiligini ýok etmek bilen zorlamak, zor bilen talap etmek, jynsy immunitetini bozmak bilen talamak ýaly mysallarda görşümiz ýaly, pidasy çynlakaý psihologiki we fiziki basyşlara sezewar bolýar, şonuň üçin möhüm mowzuklaryň biri talamak jenaýaty ahlak öwezini dolmak üçin kazyýet işi. Şeýle hem, pidanyň erkinligini bu ada goşup bileris, sebäbi pidanyň zorlamak / haýbat atmak islemeýän hereketini etmäge mejbur bolýar, talaňçylyk jenaýatyna seredenimizde gaty agyr we çynlakaý jenaýatdyr erkinlige, erkinlige we adam psihologiýasyna hüjüm edýär.
Maliýe däl zyýan kazyýet işi, nädogry hereket sebäpli adamyň gynanjy, hasraty we şahsy hukuklary sebäpli belli bir mukdarda tölenmegini talap edýär.(TCK 58)
Möhüm däl öwezini dolmagyň şertleri
- Şahsy hukuklara kanuny hüjüm bolmaly.
- Sebäp baglanyşygy bolmaly.
- Thearalanan adam bilen pida bir adam bolmaly.
- Ahlak taýdan zyýan bolmaly.
Peýdasyz zyýanlar, pidanyň şikeslerini we akyl hasratyny azajyk ýeňilleşdirjek birneme pul almaga mümkinçilik berýän ýagdaýlardyr. Peýdasyz zyýan şahsy hukuklara hüjüm etmek üçin kazyýet işi bolup biler, adaty öwezini dolmak ýagdaýynda şahsy hukuklara edilen hüjüm sebäpli ahlak taýdan ýetirilen zyýan ýa-da zyýan sebäpli şahsy däl zyýanlar tölenýär.
Maliýe däl zyýan hadysalarynyň esasy we esasy maksady, pidanyň akyl saglygy üçin kanuny goragdyr.
Maliýe däl zyýan üçin kazyýet işini açmak üçin zerur şertler ýokardaky ýaly, elbetde ýokardaky ähli ýagdaýlar talaňçylyk jenaýatynda bar.
Hasaplaşyk
Wekili talamak TCK 148-de düzgünleşdirildi. Bir adamdan zor bilen ýa-da haýbat atmak ýa-da karzy ýatyrjak kanun taslamasyny almak weksel talamak jenaýatyny düzýär.
Simönekeý talaňçylyk jenaýaty näme? Jeza näme? (TCK 148)
Loönekeý talaňçylyk jenaýaty, talaňçylyk jenaýatynyň hiç hili hünärsiz görnüşi. Wekilleri talamak ýönekeý talaňçylyk. Bu höküm 6 ýyl, iň ýokary möhlet 10 ýyl bilen berilýär. Bu ýerde 6 we 10 ýyl sözlemiň diňe 6 ýyl 10 ýyl beriljekdigini aňlatmaýar, 7 ýyl ýa-da 9 ýyl berilip bilner. ýyllar.
Ussat talaňçylyk jenaýaty näme? Jeza näme?
Talaňçylyk jenaýatlarynyň kwalifikasiýa görnüşleri TCK 149-njy maddasynda düzgünleşdirilýär. Bu jezany ýokarlandyrýan ýagdaýlar. Jezany köpeltmegiň sebäplerine pidany has gorkuzmak, erkinliginden mahrum etmek we erkini elinden almak ýaly mysallar getirilip bilner.
- Jenaýat ýarag bilen amala aşyrylýar we bu ýerdäki ýarag düşünjesi ýarag, partlaýjy ýarag, kesmek, deşmek, ýyrtyjy, poslaýjy, ýakmak, bogmak gurallarydyr. Tapançany görkezmek ýarag hasaplanýar, ýöne ony düwme bilen urmak ýarag hasaplanmaýar.
- Adamyň özüni tanamaýandygy sebäpli hasam agyrlaşýar. Mysal üçin, maska geýen, geýnen (polisiýa eşigini geýen) mysaly alyp bileris.
- Roadoly petiklemek bilen ygrarly bolmak, adamyň gorkusyny artdyrýan, özüni gorap bilmeýän we kömek sorajak adamlaryň bolmazlygy (seýilgählerde).
- Bar bolan jenaýat guramalaryna kömek bermek maksady bilen ygrarly bolmak.
- Jenaýatçylykly guramalaryň gorkuzýan güýjüni ulanyp gaýtadan işlemegi, pidanyň gorkusyny uzak wagtlap artdyrar we belki-de, öýünde rahat uklap bilmezligine sebäp bolar, aýratyn jikme-jiklikler beýle jikme-jiklikleri ýatdan çykarmaly däldir.
- Elbetde, birden köp adam bilen edilen bolsa, kanun çykaryjy pidany özüni gorap bilmeýän we gorkyny artdyrýan we talaňçylygy ýeňilleşdirýän faktor hökmünde jezany hasam agyrlaşdyrdy. Bu ýerde birden köp adam azyndan 2 adamy aňladýar. Düşünýänlere günäkärler bilen deň jeza berilýär.
- Gije işlemek gorkuzmaga we kömek tapmagyň kynlygyna goşant goşýar.
- Fiziki ýa-da akyl taýdan özüni gorap bilmeýänler Çagalar, garrylar, fiziki taýdan kemisler, akyl hassalary, serhoşlar, neşe serişdeleriniň täsiri astyndakylar.
Aboveokardaky hökümi artdyrýan sebäpler bar bolsa, jeza 10 ýyldan 15 ýyla çenli azatlykdan mahrum etmekdir. Birden köp saýlama çäresine görä jerimeler köpeldilýär.
Jeza bermegiň sebäpleri
Talaňçylyk düzgünleri kanuny bergini ýygnamak maksady bilen edilen talaňçylyk jenaýatynda ulanylmaýar, sebäbi talamak barada aýdyp bolmaýar. Munuň ýerine haýbat atmak we bilkastlaýyn şikes bermek ýaly düzgünler ulanylýar.
Emlägiň pes bahasy sebäpli jerimeler azaldylyp bilner. Iň köp ulanylýan mukdar ½, iň az mukdary bolsa 1/3. Bu ýerde kazy aklamak bilen arzanladyş berip bilmez.
Mesele: A kreditor A-dan bergisini alyp bilmeýär. Bir gije B öýüne girip, B-e: “Eger bergiňi tölemeseň, seni şu ýerde jaýlaryn” diýýär. Bu wakadan gorkup, B derrew gapjygyna ylgaýar, 350 TL bergisini A-a berýär we A wakadan çykýar.
Aboveokardaky wakada A talaňçylyk üçin däl-de, haýbat atmak üçin sud edilýär we jezalandyrylýar, sebäbi talaňçylyk bolmady we bu ýagdaýda kanuny gatnaşyklardan algy bar. B A bilen A bergisi bar we A ony howp bilen aldy.
Anotherene bir mysal: Agşam köp içýän we çilim krizisine sezewar bolan B gapjygyny alman çykýar. Wayolda gapjygyny ýitirendigini pikir edip, B töweregine seredýär we ýolda görýän C we D atly adamlara ýakynlaşýar we “Maňa 50 TL beriň, men çilim satyn alaryn” diýýär. Aljyraňňylyk, C we D derrew pullary tabşyrýarlar we gidýärler.
Aboveokardaky ýagdaýda, kazy başgaça göz öňünde tutmasa, jeza azyndan 1/3 we iň ýokary ½ azaldylyp bilner. B’s “Men serhoş boldum, diňe çilim isledim, maksadym olara zyýan bermek däldi, gaty gynanýaryn, eger rugsat berseler, ýitgilerini ýapmak isleýärin”.goragyna baha berýär, galanlary öz ygtyýaryna berilýär.
Talaňçylyk üçin täsirli toba
Netijeli toba, beýleki tarapyň aç-açan razyçylygy bilen beýleki tarapa ýetirilen zyýanyň öwezini dolmak ýa-da öwezini dolmak bilen jezanyň azaldylmagydyr.
Jenaýatçy tüýs ýürekden we çyn ýürekden ökünse we zyýanyň öwezini dolsa, elbetde jeza beýleki tarapyň aç-açan razyçylygy bilen azalýar.
Aboveokardaky ýagdaýda B. “Gynanýaryn, rugsat berseler ýitgilerini ýapmak isleýärin” işjeň ökünmegiň gowy mysalydyr.
Netijeli toba kazyýet işi başlamazdan ozal berilmeli jeza ýarym azalýar.
Netijeli toba etmegiň başga bir usuly, öjükdirijileriň ýerleri, atlary we maglumatlary, eger bar bolsa, şärikleriň doly we takyk berilmegi mümkin.
Talaňçylyk jenaýaty üçin şikaýat döwri
Talaňçylyk jenaýaty jemgyýetçilik tertibine päsgelçilik döredýänligi sebäpli, resmi işgär gözden geçirilýär we şikaýat edilmeýär. Jenaýat öwrenilen badyna prokuratura tarapyndan derňew açylmaly we aýyplama taýýarlanmaly.
Talaňçylyk jenaýatynda şikaýat etmäge wagt ýok, sebäbi bu jemgyýetçilik tertibine päsgel berýän we jemgyýetiň asudalygyny, rahatlygyny we ynamyny bozýan çynlakaý jenaýat, ýöne çäklendirmeler bar. Bu 15 ýyl dowam edýär. Bu döwürdäki jenaýat prokuratura habar berilmeli we derrew derňelmeli.
Ygtyýarly we ygtyýarly kazyýet Bu Criminalokary Jenaýat Kazyýetidir. 18 ýaşa ýetmedik kämillik ýaşyna ýetmedikler bu jenaýaty eden halatynda bu iş ýetginjekleriň agyr jeza kazyýetinde diňlener.